30 stycznia 1982 roku – z inicjatywy prezydenta prezydenta Stanów Zjednoczonych Ronalda Reagana – był Dniem Solidarności z Polską. Był to gest sprzeciwu przeciwko wprowadzeniu w Polsce 13 grudnia 1981 roku stanu wojennego oraz wsparcia dla prześladowanej opozycji demokratycznej w PRL.
Już kilkanaście dni po wprowadzeniu stanu wojennego prezydent Ronald Reagan okazał solidarność z Polakami poprzez zapalenie świeczki w oknie w Wigilię Bożego Narodzenia. Za jego przykładem poszły miliony Amerykanów.
W Stanach Zjednoczonych opracowywano równolegle pakiet sankcji na Związek Radziecki w kontekście wprowadzenia w PRL-u stanu wojennego. “Inicjatywa gospodarcza nie znalazła szerszego zainteresowania na zachodzie Europy, dlatego postawiono na promocję problematyki polskiej wśród społeczeństw” – opisuje doktor habilitowany Patryk Pleskot z Uniwersytetu Rzeszowskiego.
“Solidarność”, polski Niezależny Związek Zawodowy pod tą nazwą, narodził się nie tylko na skutek niezdolności polskiego do zaspokojenia potrzeb narodu, ale również dzięki tradycji wolnościowej, którą dumny polski naród zachował i pielęgnował przez dwa wieki obcej i rodzimej tyranii”- tak zaczynała się proklamacja Dnia Solidarności z Polską.
W wielu miastach na Zachodzie 30 stycznia 1982 roku zorganizowano demonstracje poparcia dla zawieszonego związku zawodowego “Solidarność”. Dzień później, 31 stycznia, stacje telewizyjne w kilkudziesięciu krajach wyemitowały – w całości lub obszernych fragmentach – audycję Let Poland be Poland (Żeby Polska była Polską), przygotowaną przez amerykańską agencję rządową ICA (ang. International Communications Agency we współpracy z Departamentem Obrony USA).
Program prowadził aktor Charlton Heston, a udział w nim wzięli Czesław Miłosz, Mścisław Rostropowicz, Kirk Douglas, Romuald Spasowski, Zdzisław Rurarz, Adam Makowicz, Max von Sydow, James Miechner, Henry Fonda, Glenda Jackson, Benny Andersson, Agnetha Fältskog, Anni-Frid Lyngstad, Paul McCartney, Björn Ulvaeus, Orson Welles, Maggie Albright. Piosenkę “Ever Homeward” (w polskiej wersji “Wolne Serca”) wykonał Frank Sinatra.
Wyemitowano też wystąpienia przywódców “wolnego świata” Ronalda Reagana, Margaret Thatcher, Francoisa Mitterranda i Helmuta Schmidta. Do Polski popłynął przekaz podany przez Głos Ameryki, Radio Wolna Europa i Radio France Internationale.
Audycja miała na całym świecie niemal 200 milionów widzów. “Informacje o gestach wsparcia zza żelaznej kurtyny dobiegały też do ogarniętej stanem wojennym Polski” – dodawał dr hab. Pleskot.
W Polsce program Let Poland Be Poland po raz pierwszy wyemitowała Telewizja Polska 13 grudnia 2011 roku. Wersję audio Głos Ameryki przygotował w 39 wersjach językowych.
W 1082 roku, w Dniu Solidarności z Polską odbyła się demonstracja w Gdańsku, pod pomnikiem Poległych Stoczniowców. Wzięło w niej udział kilkaset osób. Na Starym Mieście doszło do starć z milicją. Zatrzymano 205 osób, wielu trafiło do aresztów. 6 osób zostało rannych. Również 1 lutego i 13 lutego 1982 roku w Gdyni i Gdańsku doszło do sporadycznych demonstracji i potyczek z milicją, podejmowanych z hasłem: “Zima wasza, wiosna nasza!”.
Mieszkańcy na wezwanie podziemnej “Solidarności” gasili światła w domach i zapalali w oknach świeczki. 1 lutego 1982 roku odbyły się pierwsze rozprawy w trybie doraźnym, wymierzające kary za działalność związkową i organizację strajków. 3 lutego 1982 roku Sąd Marynarki Wojennej w Gdyni wydał najwyższy wyrok w stanie wojennym. Ewa Kubasiewicz, związkowiec i bibliotekarka z Wyższej Szkoły Morskiej w Gdyni, została skazana na 10 lat pozbawienia wolności.
4 lutego 1982 roku w Świdniku rozpoczęły się specyficzne spacery – w formie happeningu- mieszkańcy protestowali przeciwko propagandzie- w porze nadawania Dziennika Telewizyjnego TVP, który zaczynał się o godz. 19.30. 5 lutego 1982 roku odbył się już kilkusetosobowy spacer. Interweniowała MO, a esbecy zatrzymali kilkanaście osób.
/IAR/RadioRAMPA/
